Page 55 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

SEDACIJA KRITIČNO OBOLJELIH

PACIJENATA U JEDINICAMA INTENZIVNOG

LIJEČENJA- ŠTA JE NOVO?

SEDATION OF CRITICALLY ILL PATIENTS IN

INTENSIVE CARE UNITS - WHAT'S NEW?

Bojana Vujović
1
Hasib Lukač trebalo koristiti sistematski kad god je to moguće u
1
Bojan Bagi cilju smanjenja pojave agitacije u ICU.
2
Jelena Vulović
3
Biljana Miličić 4 Ključne riječi: sedacija, agitacija, terapija, kritično
oboljenje, jedinica intenzivnog liječenja
1 Klinički centar Crne Gore, Podgorica, Crna Gora
2 Opšta bolnica, Subotica, Srbija
3 Opšta bolnica Paraćin, Paraćin, Srbija Uvod
4 Stomatološki fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija
Kritično oboljenje predstavlja urgentno stanje u kome je
poremećena homeostaza ljudskog organizma. Stresni odgo-
Korespondencija sa autorom: vor je prouzrokovan aktivacijom simpatičkog nervnog siste-

Dr Bojana Vujović ma i hipotalamičko-pituitarnog sistema raznim uzrocima,
među kojima mogu biti infekcije i metabolički poremećaji.
Klinički centar Crne Gore, Ljubljanska bb, Podgorica, Crna Gora
Medicinske intervencije koje se izvode u jedinicama inten-
bojanawujovic@yahoo.com zivnog liječenja mogu uzrokovati bol i nelagodnost, naru-
šen je dnevno-noćni ritam budnosti i sna, pacijenti su često
na mehaničkoj ventilaciji pluća, što sve skupa, udruženo sa
pomenutim stresnim poremećajem, doprinosi anksioznosti
Sažetak pacijenta ili različitom stepenu uznemirenosti, uključujući
agitaciju i delirijum. Kada se isključe drugi uzroci uznemire-
Sedacija kritično oboljelih pacijenata je vrlo važan nosti (kao što su hipoksija, bol, metabolički poremećaji i dr.),
terapijski aspekt u jedinicama intenzivnog liječenja jasno je da agitiranost treba prevenirati i energično liječiti
(Intensive Care Units, ICUs). Brojnim radovima je dokazano različitim terapijskim opcijama .
1
da sediran (miran) pacijent u odnosu na nesediranog
(uznemirenog, agitiranog, delirantnog) ima bolje ishode Sedacija potiče od latinske riječi sedare što znači milova-
liječenja, manje komplikacija, manju dužinu mehaničke ti, osloboditi anksioznosti/agitacije, umiriti. Koncept sedaci-
ventilacije pluća, manju dužinu boravka u ICU, manju je u ICU se prvi put pojavio prije 50 godina kada je uočeno
da su neki pacijenti poslije boravka u ICU i otpusta iz bol-
dužinu hospitalizacije i manji mortalitet. Osnovno pravilo nice imali posttraumatski stresni poremećaj (Post-Traumatic
je da najprije treba obezbijediti analgeziju, a zatim Stress Disorder, PTSD). Sa druge strane, potrebno je izbjeći
sedaciju. Preporučuje se plitka sedacija koja omogućuje duboku sedaciju (naročito sa paralizom mišića) prije svega
kooperabilnost pacijenta, dok duboku sedaciju treba radi lakše i bolje procjene stanja svijesti i neurološkog statu-
izbjegavati, sem u specifičnim kliničkim situacijama sa pacijenta, kao i zbog brojnih komplikacija koje ona nosi
kao što je teška trauma mozga ili akutni respiratorni sa sobom, kao što su produžen boravak u ICU, hipotenzija,
distres sindrom. Monitoring sedacije u ICU je obavezan pneumonija udružena sa ventilatornom potporom (Ventila-
i u tu svrhu se preporučuju jednostavne skale kao što tor Associated Pneumonia, VAP), tromboza i tromboembolij-
ske komplikacije, PICS (Post Intensive Care Syndrome) i dr.
je Ričmond skala (Richmond Agitation Sedation Scale,
RASS) ili Rikerova skala sedacije i agitacije (SAS). Na
raspolaganju je veliki broj medikamenata, od kojih svaki Osnovni principi sedacije u ICU
može imati prednost za određenu kliničku situaciju, ali
Sedacija predstavlja samo jednu kariku u lancu interven-
se generalno najviše preporučuju i najčešće primjenjuju cija koje treba sprovesti kod svakog pacijenta u ICU sa ciljem
propofol i deksmedetomidin. Ne treba zanemariti ni da se obezbijedi udobnost, kooperativnost i mir pacijenta.
nefarmakološke mjere i intervencije, koje bi Princip je da se prvo sprovede analgezija, a potom sedacija

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(7):53-60. 53