Page 58 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

acidoza, rabdomioliza, promjene na EKG-u, akutna renalna anestetičkih agenasa. Jači sedativni efekat pri manjim brzi-
insuficijencija, hiperkalijemija, hiperlipidemija, srčana insu- nama infuzije se postiže kod starijih pacijenata. Jedan je od
ficijencija, povišena temperatura, povišen nivo jetrinih en- najboljih agenasa za smanjenje delirijuma 13, 27 .
zima ili povišeni laktati. U patofiziologiji ovog poremećaja,
ključna je činjenica da propofol ima ometajući efekat na res- Haloperidol je neuroleptik i lijek prvog izbora u liječenju
piratorni lanac dovodeći do smanjene proizvodnje adenozin delirijuma, koji je posebno pogodan za kupiranje halucina-
trifosfata (Adenosine Triphosphate, ATP) u mitohondrijama, cija i deluzija. Negativni efekti ovog lijeka su hipotenzija i
celularne hipoksije i metaboličke acidoze. Povećan rizik za ekstrapiramidalni sindromi. Primjena haloperidola je kon-
razvoj PRIS imaju pacijenti sa infekcijom disajnog puta, teš- traindikovana kod pacijenata sa produženim QT intervalom,
kom povredom glave, neurološkim i inflamatornim obolje- bradikardijom i Parkinsonovom bolešću. Alternative halo-
njima, sa povećanim nivoom kateholamina i glukokortikoi- peridolu su olanzepin, hlorpromazin, levopromazin i rispe-
da u serumu. Terapija je simptomatska 18-20 . ridon.

Ketamin/S-Ketamin izaziva disocijativnu anesteziju,
analgeziju, povećava srčani minutni volumen (ubrzava puls i Sedacija u ICU u specifičnim stanjima
povećava krvni pritisak), ne dovodi do respiratorne depresi-
je, bronhodilatacije, niti povećanja intrakranijalnog pritiska, Akutni respiratorni distres sindrom (Acute Respiratory
a moguća je i neuroprotekcija . Zbog ovih osobina može se Distress Syndrome, ARDS) je težak oblik respiratorne insufi-
13
koristiti za analgosedaciju u ICU u dozi od 0,2-0,75 mg/kg cijencije koji zahtijeva intenzivno liječenje u ICU. U akutnom
kao bolus, a potom u kontinuiranoj infuziji 0,3-1,2 mg/kg/ i subakutnom ARDS se javlja specifičan klinički problem ve-
h . Posebno je indikovan u sklopu multimodalne analgo- zan za sedaciju ovih pacijenata, jer su neophodni periodi
21
sedacije 21, 22 , za refraktarni bronhospazam, a zbog uloge u duboke sedacije i mišićne relaksacije kako bi se omogućile
neuroprotekciji i kod traume mozga, i refraktarnog statusa neke terapijske intervencije kao što su protektivna ventila-
epileptikusa (mada je nizak nivo dokaza) 23, 24 . Kod pacijenata cija pluća, položaj potrbuške (prone position), smanjivanje
bez autonomne kontrole, sa smanjenom rezervom noradre- respiratornog napora („drajva“), izbjegavanje i rješavanje
nalina, može imati negativno inotropno dejstvo. S-Ketamin asinhronije („sudaranja”) između pacijenta i ventilatora,
ne pokazuje bronhodilatatorno dejstvo. On je 3-4 puta po- olakšavanje odvikavanja pacijenta od ventilatorne potpore.
tentniji od ketamina, ali mali broj studija je pokazao nekoli- Pri tome je uvijek važno prvo podesiti i korigovati parametre
28
ko psiholoških neželjenih dejstava. mehaničke ventilacije . Kod pacijenata sa ARDS je posebno
važno pridržavati se protokola sedacije (algoritam 1). Zna-
Klonidin je α2 agonista koji se često koristi u kliničkoj čaj protokola sedacije se ogleda u tome što dnevni prekidi
praksi zbog svojih multiplih efekata na centralni i periferni sedacije smanjuju trajanje mehaničke ventilacije kod pacije-
nervni sistem (anksioliza, laka analgezija, laka analgosedaci- nata koji su duboko sedirani. Ali ukoliko bi se dnevni prekidi
ja), a osim toga je široko dostupan i jeftin. Smanjuje ukupnu sedacije sprovodili kod pacijenata kod kojih je protokolom
dozu opioida, ali je udružen sa povećanom incidencom po- sedacije bio cilj postići laku sedaciju, to ne bi dovelo do da-
jave hipotenzije. Uloga klonidina kao samostalnog sedativa ljeg smanjenja trajanja mehaničke ventilacije, što je pokaza-
ostaje nejasna, jer kod manjeg broja pacijenata se može po- no u studiji Šanka (Chanques) i saradnika .
28
stići ciljana sedacija ukoliko se klonidin koristi samostalno.
Glavni razlog je taj, što sa povećanjem doze klonidina posto- Teška trauma mozga pacijenata u ICU zahtijeva posebne
ji rizik od pojave hipotenzije, čime je ograničeno povećanje principe primjene sedacije (algoritam 2). Cilj sedacije je da
doze klonidina . Da bi se s tim u vezi postigao standardni re- se obezbijedi neuroprotekcija u trajanju od 24-48 h, sma-
25
žim doziranja klonidina, skorašnja farmakokinetička studija nji metabolička aktivnost mozga, omogući termoregulacija.
klonidina rađena na adultnim pacijentima u ICU pokazala Sedacija, takođe omogućava smanjenje povišenog intrakra-
je da za adekvatnu sedaciju pacijenta ciljana koncentracija nijalnog pritiska (High Intracranial Pressure, HICP) i epilepto-
klonidina u plazmi treba da bude 1,5-4 μg/L. Ovom studijom gene aktivnosti mozga, olakšava mehaničku ventilaciju plu-
je dokazano da doza klonidina od 1.200 μg/dan obezbjeđuje ća i smanjuje uticaj simpatičkog nervnog sistema na akutnu
ovu ciljanu koncentraciju u plazmi( > 1,5 μg/L) . trauma mozga 29, 30 .
26
Deksmedetomidin je visoko selektivan α2 agonist, sa
sposobnošću vezivanja za α2 A/B/C receptore u perifernom, Dileme pri izboru medikamenata
centralnom i autonomnom nervnom sistemu. Ima simpati- za sedaciju u ICU
kolitičko i anksiolitičko dejstvo, izaziva dozno zavisnu sedaci-
ju, indukciju sna i analgeziju. Primjenjuje se u kontinuiranoj Aktuelne debate na temu sedacije u ICU se uglavnom
infuziji u dozi od 0,7-1,4 μg/kg/h . U modernim jedinicama odnose na pitanja da li prednost dati deksmedetomidinu
27
intenzivnog liječenja, sve više potiskuje druge sedative i u odnosu na propofol i u odnosu na ostale sedative, da li
analgetike za analgosedaciju pacijenata na mehaničkoj ven- prekidati sedaciju, i šta daje bolji efekat na liječenje kritično
tilaciji pluća i onih koji nisu na MV, za periproceduralnu anal- oboljelog: dnevni prekidi sedacije ili primjena protokola se-
gosedaciju, kao i u slučaju potrebe za smanjivanjem drugih dacije u ICU.

56 DOI: 10.5937/Galmed2307053V