Page 49 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Svaki polifenol ima najmanje jedan aromatski prsten i Cilj ovog rada je sistematizacija rezultata, novijih nauč-
jednu ili više prikačenih hidroksilnih funkcionalnih grupa . nih istraživanja efekata polifenola na zdravlje ljudi.
1
Polifenoli se klasifikuju u pet grupa: flavonoidi, fenolne Pretraživanje naučne literature publikovane u periodu
kiseline, lignani, stilbeni i drugi polifenoli. Užom podjelom, 2002-2022. na engleskom jeziku o zdravstvenim efektima
polifenoli se klasifikuju u flavonoidne (flavonoidi) i neflava- polifenola izvršeno je u bazi „PubMed“. Ključne riječi u pre-
noidne (ostale četiri grupe) . Flavonoidni polifenoli dijele se trazi bile su: polifenoli; mikrobiota; dijabetes melitus; kar-
2
na flavonole (glavni nutritivni izvor je crni luk), flavanone diovaskularne bolesti; kognitivne funkcije; virusne bolesti;
(citrusno voće), izoflavone (soja), antocijanine (borovnice), kancer; mentalno zdravlje i dislipidemije.
flavan-3-ole (crni čaj) i flavone (celer), što je detaljnije prika-
zano u tabeli1 .
3
Mikrobiota i polifenoli
Tabela 1. Klasifikacija flavonoidnih polifenola (flavonoida)
Poslije enzimske dekonjugacije polifenoli se manjim di-
Podgrupa jelom apsorbuju u tankom crijevu, a većim dijelom u kolonu.
flavonoida Predstavnici Najbolji nutritivni izvori
Očuvana mikrobiota je od najvećeg značaja za nesmetanu
Crni luk, crni čaj,
Flavonoli Kvercetin zeleni čaj, orasi, bademi apsorpciju polifenola. Mikrobiota ima ulogu u daljem razla-
Miricetin
ganju dekonjugovanih polifenola do fenolne kiseline u kom
5
Hesperidin obliku se oni apsorbuju iz crijeva .
Flavanoni Citrusno voće, paradajz
Eriodiktiol
Postoji uzajamni pozitivni uticaj polifenola i mikrobiote.
Daidzein
Izoflavoni Genistein Soja, tofu, leguminoze Polifenoli utiču na sastav mikrobiote i to posebno na rast
korisnih mikrobiotskih sojeva Bifidobacterium, Lactobacillus,
Antocijanini Cijanidin Borovnice, kupine, Akkermansia muciniphila i Faecalibacterium prausnitzii . Uko-
6
maline, crno vino
liko je ishrana bogata borovnicama, koje su bogate antocija-
Katehin Crni čaj, zeleni čaj, crna
Flavan-3-oli nidima, dolazi do povećanja sojeva Lactobacillus acidophilus
Epikatehin galat čokolada, lješnici, bademi
i Bifidobacterium u crijevima .
7
Luteolin
Flavoni Apigenin Celer, biljna ulja, žitarice S druge strane, da bi se na primjer ispoljio pozitivan uti-
caj izoflavona na kardiovaskularni sistem neophodno je da
Izvor: Fraga CG, Croft KD, Kennedy DO, Tomás-Barberán FA The effects of polyphenols
and other bioactives on human health. Food Funct. 2019;10(2):514-28. se u kolonu pod uticajem mikrobiote izvrši konverzija daid-
zeina u ekuol. Pozitivan efekat izoflavona na zdravlje mo-
U neflavonoidne polifenole ubrajaju se fenolne kiseli- guć je stoga samo ukoliko se u sastavu mikrobiote nalaze
ne (glavni nutritivni izvor je šipak), hidroksicinamati (kafa), bakterije koje produkuju ekuol . U sinergiji sa mikrobiotom
8
elagitanini i elaginska kiselina (tropsko voće), stilbeni (crno crijeva polifenoli iz zelenog i crnog čaja mogu da uspore rast
vino), lignani (sjemenke), dihidrohalkoni (jabuke) i kumarini patogenih mikroorganizama i virusa influence, Hepatitis C
(cimet), što je prikazano u tabeli 2 . virusa i HIV .
4
9
Tabela 2. Klasifikacija neflavonoidnih polifenola
Polifenoli i dijabetes melitus tip 2
Neflavonoidni Predstavnici Nutritivni izvori
polifenoli
Polifenoli stimulišu sekreciju insulina, proliferaciju beta
ćelija u Langerhansovim ostrvcima endokrinog pankreasa,
Fenolne kiseline Benzoeva kiselina Šipak, cerealije, crni čaj
smanjuju rezistenciju na insulin, inflamaciju i oksidativ-
Hidroksicinamička ni stres u ćelijama. Epidemiološkim studijama dokazan je
Hidroksicina- kiselina, kofeinska Kafa, crno vino, crveno voće,
mati povrće, integralne žitarice protektivni efekat polifenola na dijabetes melitus (DM) tip
kiselina
2 sniženjem glikemije našte i glikoziliranog hemoglobina,
Elagitanini i Punikalagin, Tropsko voće, malinasto voće, smanjenjem insulinemije i povećanjem insulinske senzitiv-
elaginska kastalagin orašasto voće
kiselina nosti, posebno antocijanina, resveratrola, galinske kiseline i
flavanona 10, 11 . Floretin iz jabuka je inhibitor natrijum-gluko-
Stilbeni Resveratrol Crno vino, grožđe
za kotransportera u crijevima (SGLT-1) i u bubrezima (SGLT-
2), čime se smanjuje hiperglikemija . Kod oboljelih od DM
12
Lignani Sekoizolariciresinol Sjemenke, cerealije
tip 2 polifenoli povoljno djeluju na regulaciju endotelne
funkcije, metabolizam glukoze, biomarkere oksidativnog
Dihidrohalkoni Floretin Jabuke stresa, koagulaciju, metabolizam holesterola, a postoje i
drugi indirektni efekti koji se ostvaruju preko crijevne mi-
Kumarini Kumarin Cimet krobiote. Povoljno dejstvo na ublažavanje simptoma DM tip
2 ispoljavaju polifenoli iz kafe, čaja, jabuka i kakaoa . Na
13
Izvor: Corcoran MP, McKay DL, Blumberg JB. Flavonoid basics: chemistry, sources, mec-
hanisms of action, and safety, J. Nutr. Gerontol. Geriatr., 2012, 31, 176-19. smanjivanje rizika oboljevanja od DM tip 2 utiče i povećan

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(7):46-52. 47