Page 53 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Od alfa adrenergičkih agonista najvažniji iz grupe su sistemski vaskularni otpor, bez značajnijeg smanjenja pulsa
doksazosin koji se vezuje za alfa 1 receptore i djeluje peri- i minutnog volumena, te za razliku od beta blokatora ne st-
fernim mehanizmima na redukciju pritiska i alfa-metil-DO- vara zamor 12-16 .
PA kao alfa 2 adrenergički agonist koji ostvaruje centralne
efekte, sa značajnim brojem α2-adrenergičkih receptora Sem što smanjuje simpatičku nervnu aktivnost, mok-
(α2-AR) u pljuvačnim žlezdama, nucleus coeruleus i nucleus sonidin poboljšava insulinsku rezistenciju i smanjuje nivo
17
tractus solitarii. Ovakva distribucija alfa 2 receptora nalazi se leptina u plazmi . Simpatička aktivacija je glavna kompo-
u osnovi nastanka neželjenih efekata terapije u smislu bra- nenta insulinske rezistencije u kliničkim eksperimentima i
18
dikardije, sušenja usta i sedacije, zbog čega se ovi lijekovi kod osoba sa dijabetesom tip 2 . Srčana autonomna dis-
teže tolerišu uprkos njihovoj neospornoj efikasnosti. funkcija je prisutna kod 30-50% pacijenata sa dijabetesom
i 40% gojaznih pacijenata bez dijabetesa 18-20 . Moksonidin
Sljedeća faza u poboljšanju podnošljivosti centralnih an- dokazano smanjuje nivo glukoze u plazmi i povećava indeks
tihipertenziva je razvoj agonista koji svoj efekat ostvaruju osjetljivosti na insulin za 21%, u poređenju sa placebom
centralno, neselektivno i selektivno se vezujući za imidazo- kod gojaznih i pacijenata sa insulinskom rezistencijom sa
linske receptore. Hipotenzivni efekat centralnih neselektiv- umjerenom hipertenzijom 20, 21 . Dokazano je efikasan, bilo
nih imidazolinskih agonista nastaje kao rezultat aktivacije i da se koristi kao monoterapija ili u kombinaciji u liječenju
neadrenergičkih I1-imidazolinskih receptora i α2-adrener- hipertenzije kod koje dominira simpatička hiperaktivnost,
gičkih receptora (α2-AR) u primarnom regulatoru simpati- naročito kod pacijenata sa metaboličkim sindromom, gojaz-
kusa (Rostral Ventrolateral Medulla, RVLM), dok sedativno nih, pacijenata sa prehipertenzijom i stresom izazvanom hi-
sporedno dejstvo ovih antihipertenziva nastaje usljed akti- pertenzijom gdje postoji kateholaminska hiperaktivnost 11-22 .
vacije samo α2-AR u locus coeruleus. RVLM neuroni primaju Tako je u studiji Waters-a i saradnika koja je obuhvatila 566
ekscitatorni signal iz gornjih dijelova mozga - nucleus tractus ispitanika, pokazano da je 52% pacijenata nakon 8 nedje-
solitarii i area postrema. U ovoj grupi centralnih antihiper- lja postiglo dobru regulaciju krvnog pritiska isključivo mo-
tenziva se izdvajaju klonidin i moksonidin. Klonidin je mješo- noterapijom moksonidinom u dozi 0,4 mg/dan, dok je čak
viti agonist imidazolinskih receptora i α2-AR u RVLM (oblasti 93,01% pacijenata iz preostale grupe koja je intervenciono,
kritičnoj za centralnu kontrolu perifernog simpatičkog ner- dodatno kombinovano, tretirana drugim antihipertenzivom
vnog sistema) i α2-AR u locus coeruleus 9, 10 . Moksonidin je vi- uz moksonidin ostvarilo zadovoljavajuću kontrolu . Kon-
22
sokoselektivan agonista I1 receptora, koji upravo zbog svo- zistentni sa prethodno citiranim rezultatima su i rezultati
je imidazolinske selektivnosti ima najbolju podnošljivost uz multicentrične prospektivne studije kojom su obuhvaćeni
komparabilnu efikasnost u poređenju sa drugim centralnim pacijenti sa rezistentnom hipertenzijom i komorbiditetima
antihipertenzivima, koja se objektivizuje dobrom kontrolom praćenim povišenim tonusom simpatikusa, kakvi su goja-
krvnog pritiska uz dodatno povoljan efekat na metaboličke znost, dijabetes, hronična bubrežna slabost, sleep apnea.
parametre 9-11 . Kod ovih bolesnika se zamjena ili dodavanje moksonidina
konvencionalnoj terapiji pokazalo kao odlična alternativa,
Kada govorimo o multiplim sinergističkim mehanizmi- u slučajevima nezadovoljavajućeg terapijskog odgovora .
23
ma kojima moksonidin utiče na regulaciju krvnog pritiska, Na fiziološkom mehnanizmu dejstva centralnih antihiper-
polazimo od premise da je povišena simpatička aktivnost, tenziva, prije svega mogućnosti prolaska hematoencefalne
prije uzrok nego posljedica povišenog krvnog pritiska . barijere se zasnivaju i studije koje ispituju efekat tzv. target
12
Povećana simpatička aktivacija se vidi u ranoj fazi hiper- terapije nanomolekulima na neurogenu hipertenziju .
24
tenzije i kod mladih osoba sa graničnom hipertenzijom 12-15 .
Sa druge strane, nivo norepinefrina u plazmi kod osoba sa
hipertenzijom je značajno viši u odnosu na normotenzivne
osobe kao i povećano ukupno, kardijalno i renalno neural-
no pražnjenje norepinefrina, uz smanjeno preuzimanje u
sinapsama 13, 14 . Takođe, moksonidin snižava BP smanjujući

Zaključak

Centralni antihipertenzivi su dokazano efikasni i bezbjedni, bilo da se koriste kao monoterapija
ili u kombinaciji u liječenju hipertenzije kod koje dominira simpatička hiperaktivnost, naročito
kod pacijenata sa metaboličkim sindromom, gojaznih, pacijenata sa prehipertenzijom i stresom
izazvanom hipertenzijom gdje postoji kateholaminski eksces. Ova sveobuhvatna efikasnost je
praćena poželjnim metaboličkim efektima uz optimalan profil neželjenih dejstava.

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):49-52. 51