Page 65 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

godina prije postavljanja dijagnoze. Bolesnica je hospitali- novije terapijske mogućnosti - glutamat, insulin, melatonin,
zovana na psihijatrijskom odeljenju zbog zanemarivanja endopetidaze i dr.), takođe ima povoljan učinak . I terapijski
8
lične higijene, agresivnog i paranoidnog ponašanja. Kod režimi koji uključuju suplemente, kao što su omega-3 ma-
bolesnice je došlo do pogoršanja u vidu poremećaja sluha, sne kiseline, alfa lipoinska kiselina, L-karnitin, koenzim Q10,
govora, kretanja i pojave epileptičkih napada, što je dovelo inozitol, melatonin, daju slične (pozitivne) rezultate . Pored
37
do dijagnoze MELAS sindroma, koja je potvrđena histološki. toga, pokazano je da dodatak vitamina (C, E i B3) ima povolj-
ne efekte na simptome depresije 38, 39 .
Opisane su i druge neobične prve manifestacije ME-
LAS . Kod dječaka starog 16 godina pojavili su se psihijatrij- Imajući u vidu specifičnosti patogeneze i kliničke slike
36
ski simptomi poput bezrazložne veselosti, pretjerane pričlji- MELAS sindroma, kao i oštećenja različitih organskih siste-
vosti, grandioznih ideja, ehopraksije, nesanice, smanjenog ma u sklopu ove bolesti, neophodno je napraviti optimalan
apetita i posljedično manjeg unosa hrane, nakon čega je izbor farmakoloških agenasa, adekvatno ih dozirati i voditi
usljedila slabost lijeve noge i rigiditet ekstremiteta. Iako je računa o njihovim neželjenim dejstvima. Najbolji terapijski
većina ovih simptoma karakteristična za MELAS neki su bili odgovor u komorbidnoj depresivnoj epizodi postignut je
atipični, poput mučnine i katatonije a takođe je atipično bilo primjenom duloksetina, SNRI antidepresiva (Serotonin and
i odsustvo porodične anamneze mitohondrijalne miopatije, Norepinephrine Reuptake Inhibitor), dok ostali antidepresivi
pa je do postavljanja dijagnoze prošlo osam mjeseci. Elek- imaju potencijalno ozbiljna neželjena dejstva. SSRI antide-
tronskom mikroskopijom biopsije skeletnog mišića pokaza- presiv sertralin (Selective Serotonin Reuptake Inhibitor) po-
na je akumulacija mitohondrija abnormalnog izgleda ispod kazuje hepatotoksičnost, a triciklici, kao što su anafranil i
sarkoleme, čime je potvrđena dijagnoza. imipramin, rezultuju ekstrapiramidnom simptomatologi-
jom i oštećenjem memorije . Valproinska kiselina koja je
40
Takođe se može javiti opsesivno-kompulzivni poremećaj indikovana za kontrolu impulsivnosti, agresije i epileptičnih
kao prva manifestacija MELAS sindroma što je prvi put opi- napada, izaziva hepatotoksičnost, steatozu i encefalopa-
sano u radu Lacey i Salzberg. Naprijed navedeno ukazuje tiju. Kontrola anksioznosti najbolje se postiže primjenom
32
da psihijatri treba da imaju u vidu mogućnost disfunkcije klomipramina i pregabalina (Gamma-Aminobutyric Acid,
mitohondrija prilikom postavljanja psihijatrijske dijagnoze, GABA) 35, 40 .
pogotovo kod pacijenata sa atipičnim simptomima tokom
psihijatrijskih poremećaja, kao i kod onih bolesnika kod ko-
jih ne dolazi do očekivanog odgovora na standardnu tera-
piju.

Terapijske opcije
Konvencionalna farmakoterapija, kao što su stabiliza-
tori raspoloženja, antidepresivi i antipsihotici, ima povoljne
efekte na poboljšanje mitohondrijalne funkcije i na psi-
37
hijatrijske poremećaje kod MELAS sindroma. Istraživanja
pokazuju da primjena agenasa koji imaju antioksidantno
i stimulativno dejstvo na funkciju mitohondrija (naročito

Zaključak

Rezultati dosadašnjih istraživanja doveli su do nekoliko važnih zaključaka. Najprije, veoma je važno
obratiti pažnju na psihijatrijske poremećaje koji se javljaju u sklopu MELAS sindroma, kako bi se
primijenila adekvatna terapija tih poremećaja i unaprijedio kvalitet života pacijenata, uzimajući u

obzir činjenicu da u patogenezi ove bolesti ne leže uzroci koji dovode do tipičnih moždanih udara.
Takođe, potrebno je posebno obratiti pažnju na psihijatrijske poremećaje koji se mogu javiti kao
inicijalni simptomi MELAS, te kao takvi mogu biti od značaja u dijagnozi ove bolesti koja može
ostati nedijagnostikovana ili pogrešno dijagnostikovana. Rana i precizna dijagnoza MELAS je veoma
važna, ima prognostički značaji sprečava da se pacijent izloži nepotrebnim i potencijalno štetnim,
neefikasnim terapijskim agensima i dijagnostičkim procedurama.

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(7):61-65. 63