Page 90 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

povišene su vrijednosti glikemije (> 11,1 mmol/L), pozitivna su rezervisane za kritično oboljele bolesnike i one koji se pod-
ketonska tijela u krvi i urinu, prisutna je glikozurija. Takođe, vrgavaju složenim hirurškim intervencijama poslije kojih
pozitivan je test opterećenja glukozom (OGTT), povišen je gli- će biti onemogućen peroralni unos u dužem vremenskom
kozilirani hemoglobin (HbA1c je > 6,5%), a mogu se identifi- periodu .
10
kovati autoantitijela specifična za DM (prisustvo samo jednog
antitijela potvrđuje dijagnozu DM tipa 1). Značajno povišena Insulinski režimi mogu biti:
ketonska tijela u serumu i urinu zahtijevaju urgentno liječe- 1. intenzivirani režim - multiple dnevne injekcije (1-2
nje DM. Preventivni pregledi su veoma značajni kod djece sa puta dnevno) dugodjelujućeg insulina (Glargin) sa bolusi-
faktorima rizika za razvoj DM tip 2, jer se u 30% slučajeva ova ma brzodjelujućeg insulina (NovoRapid/Humalo, Apidra) uz
bolest otkriva u svom najtežem obliku - ketoacidozi . obrok.
7
Dijagnoza i liječenje komplikacija i komorbiditeta koji pra- 2. dva ili tri puta dnevno:
te DM u djetinjstvu, naročito nakon 12. godine života, su od
krucijalnog značaja. Najčešće se javljaju hipertenzija, obolje- - ujutru i uveče mješavina brzodjelujućeg i intermedijar-
nja jetre, dislipidemije, oštećenja očiju, drugi endokrini pore- nog insulina (NovoMix 30),
mećaji, depresija i anksioznost, stoga ova djeca moraju imati
preventivne sistematske preglede. - ujutru mješavina + uveče brzodjelujući insulin uz veče-
ru + dugodjelujući insulin pred spavanje.
Tromjesečni „presjeci“ vrijednosti glikoziliranog hemoglo-
bina (HbA1c) su odlični pokazatelji dugoročne metaboličke 3. supkutano insulinskom pumpom sa kontinuiranim
kontrole bolesti. Smatra se da svega 16% djece sa DM ima mjerenjem intersticijalnih vrijednosti glikemije (,,vještački
dobru metaboličku kontrolu, odnosno ciljnu vrijednost HbA1c pankreas“).
manju od 7,5% . Najčešći razlozi loše kontrole bolesti su če- Za terapiju DM tipa 2 najveći broj bolesnika dobru kon-
8
ste virusne infekcije u dječjem uzrastu, povećane potrebe za trolu glikemije postiže sprovođenjem pravilnog higijen-
insulinom tokom rasta, neprihvatanje bolesti od strane tinej- sko-dijetetskog režima, a od oralnih hipoglikemika (Oral
džera, konzumiranje alkohola, neuredne životne navike, hor- Hypoglycemic, OH) najčešće koriste bigvanide (Metformin).
monske varijacije u pubertetu i dr. Kod adolescenata se ne preporučuje upotreba preparata

sulfonilureje, tiazolidina, inhibitora alfa glukozidaze, inkre-
tina, inhibitora dipeptil-peptidaze 4 (Dipeptidyl Peptidase,
Terapija DM u dječjem uzrastu DPP), niti inhibitora natrijum-glukoza kotransportera 2 (So-
Za terapiju DM tipa 1 u dječjem uzastu se koriste humani dium-glucose Cotransporter 2, SGLT2). U slučaju teškog me-
insulini i insulinski analozi. Postoji više vrsta ovih preparata taboličkog poremećaja kod pacijenta sa DM tipa 2 dodaje se
5
koji se među sobom razlikuju po početku i platou aktivnosti, i insulin, u kombinaciji sa OH .
kao i ukupnoj dužini djelovanja . Kod djece se najčešće kori-
9
ste insulini prikazani u tabeli 1.
Hirurške intervencije kod djece sa DM
Brzina apsorpcije insulina nakon primjene zavisi od
mjesta aplikacije, debljine i prokrvljenosti masnog tkiva, pa Hirurške intervencije kod djece sa DM bi trebalo da se
dejstvo insulina kod djece nastaje brže nego kod odraslih. obavljaju isključivo u specijalizovanim dječjim bolnicama.
Insulin se može aplikovati pen-brizgalicama ili supkuta- Multidisciplinarni ljekarski tim (hirurg, anesteziolog i pedi-
nim insulinskim pumpama. Intravenske infuzije insulina su jatar-endokrinolog) učestvuje u svim fazama operativnog
Tabela 1. Vrste i odlike najčešće korišćenih insulina liječenja.
početak plato dužina Kada se donese odluka o neophodnosti hirurške inter-
Insulin
aktivnosti (h) aktivnosti (h) trajanja (h)
vencije pravi se perioperativni plan u zavisnosti od vrste hi-
ultra-brzodjelujući analog 0,1-0,2 1-3 3-5 rurgije i insulinskog režima kojim se dijete liječi. Neophodno
Faster aspart
je znati tjelesnu masu i tjelesnu površinu djeteta, terapijske
brzo-djelujući analozi:
Aspart (NovoRapid) 0,15-0,35 1-3 3-5 režime (insulin, OH, doze, dozne intervale, puteve admini-
Glulisin (Apidra) striranja), vrijednosti HbA1c, prisustvo akutnih i hroničnih
Lispro (Humalog)
komplikacija DM, kao i prisutnih komorbiditeta. Potrebno
regularni kratkodjelujući je poznavanje vrsta insulina, opreme za isporuku insulina,
insulin 0,5-1 2-4 5-8
(Actrapid) insulinskih režima, monitoringa glikemije, patofiziologije
intermedijarni (bazalni) insulin 2-4 4-12 12-24 stanja koje zahtijeva hirurško liječenje, kao i odlika posto-
NPH (Isophan, Humulun) perativnog toka 11, 12 .
dugodjelujući analozi (bazalni)
Glargin (Lantus) 2-4 8-12 22-24 Operativni stres nastaje kao posljedica promjene ruti-
Detemir (Levemir) 1-2 4-7 20-24
Glargin U300 2-6 minimalni pik 30-36 ne kontrole šećerne bolesti, emocionalnog stresa i anksio-
Degludec (Tresiba) 0,5-1,5 minimalni pik > 42 znosti, hirurške bolesti i vrste operativnog zahvata. ,,Male“
Legenda: NPH (Neutral Protamine Hagedorn) - neutralni protaminski hagedorn.

88 DOI: 10.5937/Galmed2411078S